Aktualności

Skarby Ayutthaya

10 listopada 2021
Autor:
Rafał

Ayutthaya.

Ayutthaya leżąca na północ od Bangkoku była pierwszą stolicą Tajlandii. To starożytne miasto, które porównywalne jest do birmańskiego Bagan, czy khmerskiego Angkoru. Usiane jest dziesiątkami starych budowli, które zachowały się w różnym stanie. Wśród nich znajdujemy pozostałości Wat Phra Si Sanphet – Świątynię Świętego Wspaniałego Wszechwiedzącego, która stoi na miejscu pierwszego Pałacu Królewskiego.

Wat Phra Si Sanphet

Niewątpliwie początki świątyni sięgają XIV wieku, kiedy to w 1350 roku książę U Thong nakazał w tym miejscu wybudować Pałac Królewski. Rok później U Thong ustanowił Ayutthayę stolicą i mianował się królem przybierając imię Ramathibodi I (rządził w latach 1350-1369). Niespełna sto lat później w 1448 roku król Borom Trailokanat (1448-1488) wybudował nowy pałac (na północ od pierwszego) i w związku z tym stary zmienił na świątynię. Jej wielkość odpowiadała więc wielkości pierwszego pałacu.

Wat Phra Si Sanphet przez lata rozbudowywała się doprowadzając do tego, że w czasach swojej świetności była największą świątynią w Ayutthaya.

W 1492 roku syn Boroma Trailokanata – Ramathibodi II (1491-1529) wybudował dwie chedi (stupy), w których pochował swojego ojca i wuja – we wschodniej króla Boroma Trailokanata (1448-1488), a w dzisiejszej środkowej jego starszego brata, króla Boromrachy III (1488-1491). Chedi stoją na podwyższonym postumencie.

Złoty Budda

W 1499 roku postawiono viharę – Kaplicę Królewską, która była miejscem, gdzie król przychodził na modlitwy. Ponieważ na terenie Wat Si Sanphet nie rezydowali mnisi, byli zapraszani z innych świątyń by odprawić uroczystości dla króla. Kaplica Królewska zwana również Viharn Luang stała przy wschodniej chedi i była najważniejszym miejscem w Wat Si Sanphet. W czasach  Ramathibodiego II stała się domem dla 16-metrowego posągu Buddy, który stał na cokole o długości 8 metrów. Posąg ważył 64 tony i zrobiony był z brązu pokrytym 343 kilogramami złota. Posąg nazwano Phra Si Sanphetdayan i jak można się domyślić był głównym obiektem czci w świątyni. Trzy lata zajęło budowniczym postawienie go i był prawdopodobnie najładniejszym wizerunkiem Buddy w królestwie. Do dziś po Kaplicy Królewskiej zachowało się kilka ścian i fragment ołtarza, na którym stał Budda.

Chedi, mondop, vihara...

Kolejną trzecią chedi postawiono w 1529 z rozkazu króla Borommaracha IV (1529-1533), który chciał złożyć w niej prochy swojego ojca Ramathibodiego II. Pomiędzy chedi stały sześcienne pawilony z piramidalnymi dachami zwane mondopy. Mnisi prawdopodobnie przechowywali tam święte przedmioty i pisma, oraz podobizny Buddy. Do dzisiaj zachowały się już tylko zarysy mondop. Wokół trzech chedi stały mniejsze, w których przechowywano prochy członków rodziny królewskiej. 

Król Ekathotsarot (1605-1610) rozkazał postawienie 5 posągów Buddy. Dwa były ze szczerego złota, a jeden z nich miał koronę wysadzaną klejnotami. Kolejne dwa posągi były srebrne. Król Prasat Thong (1629-1636) w latach swoich rządów przeprowadził renowację świątyni.

Na zachód od chedi król Narai (1656-1688) wybudował viharę inspirowaną architekturą indo-perską. Stała na planie krzyża i miała  ostrołukowe okna. Nazwano ją Phra Narai.

Rękopis księcia U Thonga

Po wschodniej stronie od głównych chedi oprócz Viharn Luang stoją jeszcze:
– viharn z 10 metrowym posągiem Phra Phuttha Lokanat (północny-zachód),
– Sala Tronowa Phra Chom Thong Tinang, gdzie mnisi studiowali nauki Buddy. W tym miejscu prawdopodobnie przechowywane były rękopisy pierwszego króla Ayutthayi – dawnego księcia U Thong (północny-wschód),
– viharn Pa Le Lei z prawdopodobnie siedzącym Buddą (południowy-zachód),
– ubosot – Sala Święceń, gdzie nowicjusze byli wyświęcani na mnichów (południowy-wschód).

Najazd Birmańczyków

Z pewnością Wat Phra Si Sanphet była imponującą budowlą co podkreślały widoczne z daleka pozłacane chedi. W 1742 roku za sprawą króla Borommakota (1733-1758) świątynia została odnowiona. Nie cieszyła się jednak długo swoją świetnością, ponieważ w 1767 roku na Ayutthayę najechało wojsko birmańskie. Podbili stolicę Tajlandii doszczętnie niszcząc większość budowli. Z Wat Si Sanphet zostały tylko chedi, choć też w nie najlepszym stanie. Złoto z Buddy zostało przetopione i wywiezione do Birmy. Po latach tajski król Rama I (1782-1809) – założyciel stolicy w Bangkoku – miał pomysł, aby wyremontować posąg i doprowadzić go do dawnej świetności. Nie udało się to jednak, ponieważ Budda był zbyt mocno zniszczony. To co z niego zostało znajduje się teraz w jednej z chedi w świątyni Wat Pho w Bangkoku.

Wzór dla projektantów

Już w latach 30-tych XX wieku tajscy archeolodzy podjęli próbę odnalezienia drogocennych pamiątek w Wat Si Sanphet. Chcieli też ukrócić dalsze nielegalne wykopaliska poszukiwaczy skarbów. Do początku XX wieku w Wat Si Sanphet w Ayutthaya zachowała się tylko jedna chedi – wschodnia. Odnaleziono w niej małe stupy, wewnątrz których były kolejne i kolejne. To znalezisko znajduje się teraz w Muzeum Chao Sam Phraya w Ayutthaya. 

W 1956 roku zachowana chedi została wyremontowana, a dwie zniszczone odbudowane przez tajski Wydział Sztuk Pięknych. Dziś stoją dumnie i przypominają o swojej dawnej świetności. Wokół nich znajdują się fragmenty ścian i zarysy fundamentów, po których możemy się zorientować co mogło w tym miejscu stać. Wat Si Sanphet była okazałą świątynią, która stała się wzorem dla projektantów Świątyni Szmaragdowego Buddy w Bangkoku.

Skarby Ayutthaya

Ayutthaya w swoich złotych latach była jednym z najpotężniejszych miast w Azji Południowo-Wschodniej. Dzisiaj to co pozostało po dawnej świetności wpisane jest na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Każdy przyjeżdżający do Tajlandii powinien spędzić kilka dni w Ayutthaya by zobaczyć Wat Si Sanphet, Wat Maha That z tajemniczą głową w konarach, Wat Phra Ram, Wat Thammikarat z tysiącem kogutów, czy Wat Chaiwatthanaram.

Nazwa: Wat Phra Si Sanphet
Lokalizacja: 9H45+77R, Tambon Pratuchai, Phra Nakhon Si Ayutthaya District, Phra Nakhon Si Ayutthaya 13000, Tajlandia
Współrzędne: 14°21’20.7″N 100°33’30.1″E
Godziny otwarcia:   08-16.30
Bilety wstępu:  dla cudzoziemców 50 bath (ok. 6 zł)

Autorami części zdjęć są:  Iza i Marek

Przeczytaj więcej o Tajlandii:

Skomentuj ten wpis jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *